Từ này được chọn là từ khóa nổi bật của năm theo như tivi nói. Lúc đầu hắn cũng chả biết nghĩa của nó đâu dù đã đôi lần nhìn thấy trên mạng xã hội, nhưng nhờ nhà đài giải nghĩa mà hắn đã rõ ràng hơn về em nó. Từ đó mới tra cứu thêm thêm thông tin cùng những biểu hiện của người dính cái món này thì chợt nhận ra một sự thật khá đau lòng bản thân phải có tới 90% những triệu chứng được liệt kê ra. Thành ra bài viết này ra đời vừa để bôi để bỉ cái tính xấu nè, cũng như đề ra vài biện pháp để não lại tươi lên tí và bớt thối.
Đầu tiên hãy nói một chút về định nghĩa, thối não hay brain rot theo từ điện Oxford thì là “sự suy giảm về tinh thần hoặc trí tuệ của một người, đặc biệt khi đó là kết quả của việc tiêu thụ quá nhiều nội dung tầm thường, nhỏ nhặt hoặc không có giá trị“.
Một vài những biểu hiện cơ bản của thối não mà hắn tra cứu được:
- Khó tập trung: Bạn cảm thấy khó khăn khi tập trung vào một việc trong thời gian dài, dễ bị phân tâm bởi những điều nhỏ nhặt.
- Suy giảm trí nhớ: Bạn quên các cuộc hẹn, tên người quen, hoặc những gì đã đọc hoặc xem gần đây.
- Mệt mỏi tinh thần: Cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, và khó khăn khi thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày.
- Khó học hỏi điều mới: Bạn cảm thấy khó khăn khi học một kỹ năng mới hoặc tiếp thu thông tin mới.
- Thay đổi tâm trạng: Bạn có thể trở nên dễ cáu gắt, trầm cảm, hoặc lo lắng hơn.
- Giảm khả năng sáng tạo: Bạn cảm thấy thiếu ý tưởng mới và khó khăn khi giải quyết vấn đề.
Nguyên nhân gây ra thối não thì cơ bản thuộc mấy mục sau:
- Thiếu kích thích não bộ, không tham gia vào các hoạt động trí não như đọc sách, giải câu đố, học một ngôn ngữ mới
- Lạm dụng thiết bị điện tử, dành quá nhiều thời gian cho điện thoại, máy tính bảng hoặc tivi
- Tiêu thụ các nội dung quá ngắn và nghèo nàn thông tin bổ ích
- Thiếu ngủ hoặc ngủ không sâu
- Căng thẳng kéo dài
- Chế độ ăn uống không lành mạnh thiếu hụt các vitamin thiết yếu
Từ mấy cái trên kèm với một chút tinh chỉnh để phù hợp với bản thân, hắn thiết nghĩ phải làm mấy thứ sau để não bớt thối:
Vẫn giữ cường độ tập thể dục như hiện giờ để tăng cường sức khỏe, không cần bổ sung thêm nữa mà để dành thời gian cho mấy thứ bên dưới. Vì như bạn đã biết hắn là một thanh niên có thành tích hư phổi, nên cái này từ trước tới nay cũng được chú ý một chút, từ đi bộ tới đu xà, từ yoga tới cầm tạ tí hon. Mỗi cái là cũng nhiều lúc hơi lười nên chểnh mảng sao nhãng tí, nhưng được cái vẫn duy trì dù ít hay nhiều.
Viết lách nhiều hơn, cái này trong năm qua đã có bài chê và rất chê rồi đặc biệt là giai đoạn giữa năm 2024 hắn cực kỳ lười viết. Nhưng được cái về gần cuối năm đã viết đều lên một chút nhưng vẫn mới chỉ 1 bài một tuần chứ chưa tăng lên được, phần vì năng lực phần vì nghẹn ngào ý tưởng. Thời gian tới chắc phải tăng lên có thể 2 bài một tuần và các bài cũng chịu khó lắc não thêm một tí cho đỡ nhạt toẹt với bôi bác cho đủ chữ.
Đọc sách nhiều hơn thay vì nghe sách như hiện tại. Không biết có phải dạo này lười đọc hay không mà số sách hắn đọc ít hơn hẳn số sách hắn nghe, tất nhiên mỗi loại hình thì có những tác dụng khác nhau tới bộ não nhưng việc chỉ nghe mà không đọc rất dễ làm sa sút khả năng đọc hiểu với làm giảm tốc độ đọc đi rất nhiều. Chưa kể tới việc cùng một cuốn sách bạn có thể nghe tới gần cả chục tiếng nhưng nếu đọc chỉ mất đâu đó hơn tiếng là hoàn thành, thời gian còn lại có thể dành để phân tích đúc rút và tìm ra thứ hữu ích với bản thân để áp dụng vào trong thực tiễn.
Tìm hiểu và học thêm mấy thứ mới. Thú thực với mọi người năm qua cái LinkedIn Learning của hắn tăng trưởng chả được tí nào, chả bù cho 2023 đúng kiểu khóa học nào mới cũng thấy dấu răng của bản thân. Hiện giờ có khi vài tháng hắn mới ghé qua LinkedIn để học một lần, mà cũng học kiểu cưỡi ngựa xem hoa chứ không dành thời gian tập trung được cả tiếng như trước nữa, một hệ quả của việc thường xuyên tiêu thụ những nội dung ngắn là đây chứ đâu.
Bớt bớt tiêu thụ mấy cái clip ngắn tới siêu ngắn. Tập trung vào mấy cái video dài dài, bổ ích và nhiều thông tin mới lạ trên Youtube. Vừa để luyện từ vựng vừa để tăng khả năng tập trung. Tất nhiên cũng nói luôn cái tiếng anh của hắn đúng kiểu lên xuống như chứng khoán nhưng lên ít mà tụt thì nhiều.
Giảm sự lạm dụng AI trong mỗi việc hàng ngày, tránh mắc hội chứng cái gì cũng AI cũng tự động cũng ăn sẵn. Tăng cường tư duy phản biện cũng như không quá tin tưởng vào mỗi thông tin AI cung cấp. Và tất nhiên ở phía ngược lại cũng tận dụng tối đa sức mạnh của AI trong việc xây dựng kiến thức và làm não tươi mới, giàu sức sống lẫn tràn đầy năng lượng mỗi ngày.
Thiền định và áp dụng chánh niệm vào mỗi hành động nhỏ trong ngày để luôn sống ở khoảng khắc hiện tại. Cái này nói cuối nhưng lại là vấn đề khó thực là khó khi áp dụng vào thói quen hàng ngày. Việc ngồi thiền nếu tính về mặt số liệu kiểu ngồi được bao lâu thì hắn có tiến bộ, nhưng để mà nói về chất thì chưa thực sự ổn và độ sâu của sự tập trung chưa tốt. Vẫn có những khoảng trống vô định, những lang thang lượn lờ đi đâu đó và tất nhiên tâm trí vẫn chưa hòa vào một điểm được toàn bộ thời gian ngồi thiền.
Vậy thôi, hy vọng năm sau não hắn sẽ tươi và xanh như vừa được tưới xong.
