Công nghệ

Obsidian bộ não thứ hai của hắn

Phần mềm ghi chép thì có lẽ trong thời đại ngày nay chắc phải 7/10 người dùng thường xuyên, ghi từ những chuyện lớn tới chuyện bé trong cuộc sống, 2/10 thì vẫn ghi ra giấy cất trong túi và chắc chỉ 1/10 chả ghi gì vì việc nào cũng nhớ 100% hoặc chẳng có gì để nhớ. Hắn cũng thế cũng ghi chép thường xuyên và cũng chuyển qua rất nhiều phần mềm thì mới tạm gọi là ưng ý.

Điểm qua vài phần mềm đã từng xài

  • Note có sẵn trên điện thoại: Cơ bản là mỗi lần đổi điện thoại là một lần đổi phần mềm, chiếc cũ nhất có lẽ là Nokia ngu bàn phím số với phần ghi chép cũng ngu không kém, nhưng nó lại là bước chuyển đổi số cực mạnh của hắn từ ghi chép trên giấy trên sổ tay cá nhân lên ghi chép trên máy. Nhược điểm thì đầy vì bản thân cái phần mềm ghi chú trên em Nô cũng ngố như cái phần cứng cục gạch đang chạy nó vậy nhưng ưu điểm là lúc nào cũng có thể mang theo người không sợ bị quên ở nhà. Thời đó hắn cũng ngó qua vài người dùng Blackberry được trang bị bàn phím đầy đủ ký tự và nhìn cách họ gõ ghi chú mới mê làm sao, trong khi con điện thoại ngu của hắn thì bàn phím kiểu T9 nên gõ vô cùng chậm dễ sai sót và thêm dấu là một cực hình.
  • Note có sẵn trên máy tính: Thực ra phải gọi chuẩn tên là Notepad. Đến bây giờ hắn cũng vẫn dùng em nó những lúc thích hoài niệm hoặc thích nghịch ngu. Còn thì chắc là 90% những gì hay làm trên em Notepad này đã chuyển qua Notepad++, cụ thể là chỉnh code, nghịch file config mấy phần mềm nguồn mở, ghi chú nhanh, ghi chú tạm thời hoặc để gõ văn bản này kia thì Notepad++ cũng thuận tiện hơn rất nhiều. Điểm trừ duy nhất là vấn đề đồng bộ để đọc được trên điện thoại nếu không kết hợp thêm với một phần mềm đám mây nào khác.
  • Note cài thêm hoặc có thêm do nâng cấp hệ điều hành: Sticky Note, OneNote và Evernote, Notion và vài thằng nữa nhưng thử xong là xóa nên quên rồi. Cơ bản thì đều mang tính nghịch với thử nghiệm là chính trừ thằng Sticky Note và OneNote ra vì hai ông này của nhà cửa sổ, đồng bộ tốt và cực kỳ tiện, giao diện lại vô cùng thân quen kiểu họ Office. Nên hắn cũng có thời gian dài sống cùng, thậm chí là ngay trên VSPT blog này cũng đã có bài hắn khen hai công cụ này, nhưng tới bây giờ thì cũng đã bỏ vì hai lý do, một là không hỗ trợ những tính năng thời thượng và đặc biệt rút vào không ra được <- hắn sẽ nói kỹ hơn về hai mục này ở bên dưới. Còn ông Evernote và Notion cũng ok nhưng mà càng xài càng thấy phải chi. Hắn nhớ lần đầu nghe nói tới Evernote là thời đại học, cũng ham hố lắm cho tới lúc nhìn thấy giới hạn đồng bộ đúng kiểu nhà nào mà chèn lắm ảnh là bó tay bó chân. Còn Notion thì thời gian đầu hắn dùng không quen lắm, lại bị thành kiến do nhìn những cái mẫu ghi chú của người dùng tự chỉnh sửa trên mạng khá là màu mè làm hắn có cảm giác phần mềm này teen quá Gen Z quá. Nên có đăng ký, có thử xài rồi hắn cũng bỏ ngang không nghiên cứu quá sâu.

Thế hệ Note mới nhất đang xài

Mà ở đây hắn xin phép lấy đại diện là Obsidian (viết tắt là O) để minh họa. Chứ thực ra thì có tới vài ứng dụng có chức năng đọc định dạng Markdown tương tự em nó. Nhưng với hắn thì O là ứng dụng phù hợp nhất với hắn ở thời điểm hiện tại. Lý do thì xin phép được dài dòng một chút ở phần dưới đây:

Dữ liệu và sự riêng tư

Nếu bạn không có nhu cầu đồng bộ hoặc chia sẻ với ai khác, thì O xứng đáng điểm số cực cao ở phần bảo vệ dữ liệu và sự riêng tư. Nếu bạn đã từng đọc bài chuyển từ Keep sang OneNote của hắn thì cũng nhận ra hắn vô cùng ghét cái sự tự ý lấy dữ liệu người dùng làm mẫu thử để chạy các tệp quảng cáo mà các hãng big4 trong giới công nghệ đang làm hiện nay. Và nếu có thể hắn mong không cần dùng những sản phẩm của các công ty to bự này, nhưng đời không như là mơ, hắn hàng ngày vẫn phải xài vẫn phải đối mặt với một loạt những phần mềm mang danh là miễn phí nhưng luôn nhăm nhe thịt luộc hết những dữ liệu riêng tư của người dùng cho mục đích quảng cáo. Dù rất muốn như những người anh em trên reddit thuộc những sub r/seft-host, datahoarder, deGoogle, nonMicrosoft hay Linux tẩy chay hoàn toàn những sản phẩm dạng này và chỉ dùng những thứ tự mình cài, tự mình tinh chỉnh và dữ liệu tự mình lưu không chia sẻ với ai cả. Chung quy lại vẫn là cần đủ lực và kiến thức để rời đi, vì nguyên việc tậu một server hay homelab cũng là cả một vấn đề bự thiệt bự rồi, chưa kể tới chuyện cần có nghề để mà cài đặt với sửa lỗi phát sinh trong quá trình sử dụng. Thế nên trong lúc chờ bản thân cập nhật đủ kiến thức và kỹ năng thì hắn đành chọn một giải pháp trung dung như O. Còn để mà hoàn mỹ nhất vẫn là tự xây dựng một phần mềm từ mã nguồn gốc, tự self-host rồi tự chạy trên mạng nội bộ do bản thân tự thiết lập. Nhưng chắc là còn xa lắm hắn mới đủ trình để làm như thế.

Có thể rút ra

Rút ra ở đây được hiểu theo nghĩa sau, nếu một ngày cơm chẳng lành và canh chẳng ngọt bạn muốn rời đi thì phần mềm có hỗ trợ hay không? Nghe thì có vẻ rất đơn giản nhưng thực tế hiện nay rất nhiều phần mềm không cho bạn bất kỳ phương thức nào để rút ra. Hắn từng đau đầu để chuyển note từ Keep sang OneNote và rồi lại nhức thủ tìm cách rút khỏi OneNote đi sang O, đó là còn chưa kể tới vài lần rút đi không thành công khác. Nhưng O thì khác, vì là định dạng markdown được đọc và hiểu trên rất nhiều phần mềm, nên khi rút đi thì bạn chỉ cần gỡ bỏ O, cài đặt phần mềm mới rồi chọn nguồn note là thư mục lưu note hiện giờ thế là xong. Hắn đã thử cài Logseq với Roam để rút thử khỏi O thì tất cả cái note đều đọc tốt không lỗi. Thế nên tính năng rút được ra luôn là tính năng hắn nhìn đầu tiên trong tất cả phần mềm hắn định xài. Cứ mở một phần mềm mới lên là phải xem mục export ngay và luôn. Nếu phần mềm nào chưa có hoặc tính năng này cần cập nhật lên phiên bản trả phí mới dùng thì nghỉ luôn. Vào với ra là nhu cầu cơ bản của con người, ếch có thì ai dám xài.

Viết blog chuẩn format chuyển đi đâu cũng dễ

Nếu như trước đây hắn hay dùng Word dùng OneNote hay StickyNote để viết lách thì việc copy qua lại bị lỗi định dạng là chuyển hết sức bình thường, nhất là sang các hệ không thuộc họ nhà cửa sổ. Nhưng với Obsidian thì việc này ổn hơn rất nhiều, vì định dạng chính của O là Markdown nên hầu như các phần mềm đọc được định dạng này từ miễn phí tới tính phí đều ngon ăn. Ví dụ cụ thể như khi viết hắn thường H1 những tiêu đề chính và H2 những tiêu đề nhỏ hơn, sau khi viết xong bản nháp và sửa chữa chán chê, lúc đấy mới cho lên blog. Nhưng dớ dẩm một cái là những thằng kia chả hỗ trợ hoặc hỗ trợ nửa vời cái này nên hắn chỉ còn cách tạm bôi đậm rồi lúc bỏ sang trình biên soạn của WordPress mới định dạng lại. Còn O thì khác nó hỗ trợ gần như đầy đủ từ H1 tới H6 lẫn bôi đậm nghiêng gạch ngang, màu mè các kiểu con đà điểu, nên có thể giúp hắn tiết kiệm thời gian và chỉnh tiêu đề chính phụ ngay từ lúc viết nháp. Thậm chí hắn còn thấy cả một Plugin đẩy thẳng note lên thành bài viết trên WordPress, nhưng mà thấy lúc cài đặt phải cung cấp cả U với P quản trị nên làm hắn hơi rét.

Có biểu đồ Graph liên kết các node

Đây có lẽ là tính năng ăn tiền nhất của O và cũng làm nó trở thành bộ não thứ hai của hắn. Như bạn đã biết từ thời đi học, thì trí nhớ lẫn kiến thức được tạo nên bằng sự liên kết các nơron thần kinh. Thì các note trong O cũng được quản lý theo cách thức tương tự. Bạn có thể kết nối và tạo ra một sợi dây liên kết xuyên suốt giữa nhiều note và quan sát, quản lý nó bằng công cụ Graph trong O siêu dễ dàng. Ở đây bạn có thể lọc, phân nhóm hoặc chỉnh một vài thông số liên quan tới kích thước của note và dây liên kết. Cơ bản là càng viết nhiều thì bộ não thứ hai này càng thông minh và nhìn đẹp hơn. Hắn mượn tạm một hình ảnh của một người dùng chia sẻ trên Reddit về mạng lưới note của họ trong 2 năm để minh họa, chứ của hắn còn xa mới được vậy và chỉ lèo tèo vài note không dám khoe ra.

Có Canva để ghi chú, chèn ảnh và kết nối các node

Trước đấy hắn khá thích công cụ miro.com vì có thể vừa note vừa kết nối được các note với nhau bằng mũi tên chỉ hướng trên cùng một bảng làm việc chung. Nhưng vì những hạn chế của bản miễn phí và tốn tiền nên hắn không sử dụng em nó làm công cụ chính. Và hắn luôn cố gắng tìm kiếm một công cụ thay thế có chức năng tương tự và O xuất hiện cùng chức năng Canva cực kỳ hay ho. Bạn có thể chèn giấy nhớ, chèn đường link một trang web, có thể chèn note đã lưu và cũng có thể chèn ảnh từ trong kho hoặc trên mạng vô. Ngoài ra bạn còn có thể gom nhóm những note hoặc hình ảnh vào một khu vực riêng có đặt tên, đánh số hoặc thiết đặt màu sắc tùy ý thích. Còn những tính năng cơ bản như phóng to, thu nhỏ, căn ke trong Canva thì nó quá đơn giản rồi nên hắn sẽ không điểm danh vào. Điểm hắn còn chưa ưng là nếu O có thể chèn thêm nhạc, video trong máy hoặc từ Youtube nữa vào Canva thì hết nước chấm.

Có một hệ thống theme để chỉnh sửa giao diện phong phú

Mà bạn cũng có thể tự tay thiết kế theo phong cách và sở thích của bản thân với điều kiện là phải biết một chút về CSS và HTML. Còn không thì cứ ăn sẵn tải theme trên kho của O về mà xài. Với riêng hắn thì gần đấy có xu hướng đi theo con đường thuận tự nhiên, ít thích chỉnh sửa và giao diện càng đơn giản càng gọn thì càng đẹp nên toàn để nguyên giao diện gốc không chỉnh sửa quá nhiều với tải giao diện khác về thay. Còn với những bạn cá tính mạnh thích thiết kế O theo phong cách riệng biệt của cá nhân thì cứ thoải mái mà tìm hiểu để chỉnh nha.

Có hệ thống Plugins ngập răng với vô số tính năng

Trong đó chia làm hai loại Plugins chính đó là Core plugins và Community plugins. Loại đầu là do O tự phát triển và loại thứ hai do cộng đồng viết ra. Với người dùng cơ bản thì chỉ riêng loại đầu là đủ để viết lách rồi, nhưng để viết nhanh hơn, chỉnh sửa note được đa dạng hơn thì loại thứ hai sẽ là trợ thủ đắc lực để bạn làm điều đó. Ví dụ như bạn có thể cài Plugins tích hợp OpenAI để gợi ý ý tưởng và viết sẵn những đoạn văn mẫu. Hay biến thư mục trong từng nhóm ghi chú thành dạng màu sắc hoặc icon cho dễ nhớ. Hay tích hợp thêm bộ dịch thuật hoặc thêm một menu tùy chỉnh những chức năng hay dùng tới. Hoặc bạn cũng có thể chèn hẳn một dataset vô note cũng dễ như ăn kẹo với Plugins cài thêm. Nói chung là vô vàn thứ để mà thử, nhưng cũng nên nhớ với loại do O tự viết sẽ có tính ổn định cao, luôn tương thích với mọi bản cập nhật của O, còn với những plugin do cộng đồng đóng góp thì đôi khi sẽ không chạy hoặc chạy nhưng có những lỗi tồn tại, bạn nên biết và thích nghi với điều đó.

Đó là những điểm cộng còn điềm trừ thì sao, đó là hệ thống đồng bộ phải tốn tiền không miễn phí như vài thằng khác hoặc khi bạn hơi “tham” cài quá nhiều plugin thì nếu máy tính quá yếu sẽ làm O chạy chậm có thể nhìn thấy bằng mắt thường, hắn nghĩ đây có lẽ là vấn đề liên quan tới tối ưu hiệu năng và có thể cải thiện dần bằng các bản cập nhật. Còn vấn đề đồng bộ làm hắn cũng khá cân nhắc vì hiện tại cũng đã tồn tại vài cách đồng bộ không cần thông qua O nhưng cách thức cài đặt tương đối phức tạp với con dân bình thường. Nên để xem xét thêm đã, biết đâu sang một bài viết khác về note hắn lại chuyển nhà và chê em O thì sao. Còn giờ thì tạm thời sống với em nó đã.

Leave a Comment